ВО РЕТКО КОЈА ЗЕМЈА КАКО ВО ИЗРАЕЛ ЌЕ НАИДЕТЕ НА ТОЛКУ РАЗНОВИДНОСТ НА ТОЛКУ МАЛ ПРОСТОР. ТОА Е ЗЕМЈА ШТО СО СВОЈАТА ИСТОРИЈА ДАТИРА ОД АНТИЧКО ВРЕМЕ И Е СВЕДОК НА НЕОБИЧНИ СЛУЧУВАЊА ПОРАДИ КОИ ПРИПАДНИЦИТЕ НА ТРИТЕ ЗАПАДНИ РЕЛИГИИ НА ХРИСТИЈАНСТВОТО, ИСЛАМОТ И ЈУДАИЗМОТ ЈА ДОЖИВУВААТ КАКО СВЕТА ЗЕМЈА. ИЗРАЕЛ ИМА ШТО ДА ПОНУДИ. ПРИ ИЗБОРОТ ШТО ДА ПОСЕТИТЕ, ВНИМАВАЈТЕ ДА НЕ ПРОПУШТИТЕ НЕКОИ ОД МЕСТАТА ШТО СЕ НА СПИСОКОТ НА СВЕТСКО НАСЛЕДСТВО НА УНЕСКО.
Постојат неколку причини зошто светското наследство на Израел во УНЕСКО е важно и за земјата и за целиот свет. Очигледно, овие места ја помагаат економијата затоа што туристите, археолозите, историчарите аматери и сите други брзаат кон нив, но тие, сепак, имаат поголема вредност од парите што можат да ги донесат. Овие места претставуваат прозорец кон минатото на областите, луѓето и културите што илјадници години имигрирале во и од Израел. Тие покажуваат како луѓето, настаните и културата, и покрај тоа што доаѓаат и си одат, сепак, имаат отворен прозорец што понекогаш може да помине низ искуството од минатото и она што било.
СТАРИОТ ГРАД НА ЕРУСАЛИМ
Ерусалим е град на вечни убавини и свети места. Низ милениуми населението на Ерусалим, но и тие што доаѓале и доаѓаат да му се поклонат, го воспевале и го воспеваат како град на вечноста, како центар на светот, како главен град, како град со голема политичка моќ…
На ниедно свето место во светот не потекле толку потоци крв како овде. Никаде толку жестоко не се воделе борби, никаде толку гневно не се мразело и напаѓало како во овој свет град сместен на студените и сиви карпи на планината Јуда. Трите светски религии, еврејската, христијанската и муслиманската, од градот направиле центар на раздорот. Истовремено, никаде не се кажале толку многу молитви како во Ерусалим.
Стариот дел на Ерусалим е централна точка на градот. Според израелскиот закон, сите фасади во Ерусалим мора да бидат направени од камен, а Стариот град на Ерусалим е целосно изграден од камен со високи и дебели sидини низ кои може да се помине само низ неколку големи порти. Овој дел од Ерусалим, заграден со камени ѕидови, е заштитен од УНЕСКО како светско културно наследство.
Централниот дел на Стариот град е брдото Храм, на која некогаш се наоѓал славниот Соломонски храм, кој го уништиле Римјаните во 70 година од нашата ера. На платото каде што бил Храмот, сега има две џамии – џамијата со златна купола и џамијата Ел Акса. Храмот на куполата на карпата (Ерусалим) не е случајно наречен така – тука е каменот од кој Господ го започнал создавањето на светот. Тоа е комплекс со џамијата Ел Акса, која се наоѓа многу близу до него. Но Куполата на карпата го надминува соседниот храм по големина и импресивна златна купола, видлива дури и оддалеку. Џамијата Ел Акса е едно од најпознатите муслимански светилишта. Ел Акса се наоѓа на местото на некогашниот храм каде што, според Библијата, Аврам го донел Исак со цел да го жртвува за да ја покаже својата верност кон Бога. Таа карпа сѐ уште се наоѓа во средина на Ел Акса. Но муслиманите го негираат тоа. Исто така, од Ел Акса може да се види и Златната порта, која некогаш се нарекувала и источна. Тоа е портата низ која поминал Исус Христос при влегувањето во Ерусалим.
Западниот дел од темелот на ова брдо, кој излегува од земјата, формира висок ѕид што Евреите го нарекуваат Западен ѕид или Ѕид на плачот. Секој ден пред тој голем ѕид доаѓаат илјадници луѓе за да му се молат на Бога – во два одделни дела – поголемиот за мажите и помалиот за жените, според упатствата на локалните рабини што го надгледуваат Ѕидот на плачот, симбол на секојдневната средба на Евреите од целиот свет со својата судбина. Се смета за последен остаток од најголемото светилиште во јудеизмот. Тоа е храмот што на едно брдо во Ерусалим го изградил Соломон, синот на кралот Давид, пред 3.000 години.
Во близина на Ѕидот на плачот има шалтер за влез во посебен дел од Ерусалим, каде што заинтересираните можат да ги посетат тунелите под Храм. Тоа е неверојатно искуство што на посетителите им ја открива неверојатната архитектура од античко време, почнувајќи од најниските темели изградени за време на владеењето на царот Соломон, па сè до оние што биле изградени откако бил обновен Храмот по уривањето од Вавилонците во 6 век пр.н.е. и Римјаните во првиот век од нашата ера.
Едноставно е неверојатно каков сплет на тунели има под Храм, изградени за безбедносни цели. Некои истражувачи претпоставуваат дека во една од овие подземни одаи е познатиот Ковчег на заветот со десетте божји заповеди.
Во тунелите може да се видат некои од најголемите подвижни камења во светот, како оној што тежи 600 тони, кој бил поставен во темелот на Храмот. За научниците сè уште е голема мистерија како е донесен на ова место.
Црквата на воскресението во Ерусалим е едно од најзначајните свети места на христијанството. Зад ѕидините на црквата се наоѓа Голгота, местото каде што бил распнат Исус Христос, а најверојатно и погребан.
Во ниедна, како во Црквата на Светиот гроб во Ерусалим, го нема тој мистицизам. Иако однадвор многу не потсетува на класична црква, чувството на возбуда можеби најдобро го објаснува адреналинот кога низ ум ви поминува мислата дека пред вас е местото каде што бил распнат Исус Христос и каде што е сместена малата т.н. Едикула, камена плоча во која, според преданијата, било положено неговото мртво тело од каде што воскреснал. Плочата речиси и нема рабови. Мазна е. Од допирите на стотина, илјадници… милиони аџии што се молат и ја кажуваат својата болка.
МАСАДА И СТАРИОТ ГРАД АКРА
Масада, древна тврдина во јужниот дел на Израел, се наоѓа на врвот на изолирана карпа во форма на плато, на источниот дел од Јудејската Пустина, крај Мртво Море, 20 километри источно од Арад.
На планината Ирод I Големиот изградил палати за себе и ја утврдил Масада меѓу 37 и 31 година пр.н.е. Според Јосиф Флавиј, опсадата на Масада од трупите на Римското Царство, која се случила кон крајот на Првата еврејско-римска војна, завршила со масовно самоубиство на 960 луѓе – сикариски бунтовници и нивните семејства што се криеле таму. Денес Масада е едно од најпопуларните туристички места во Израел.
До тврдината Масада може да се стигне со жичарница или со долга прошетка по патеката до врвот на ридот. Таа претставува вистинско чудо на архитектурата, опстанала во исклучително неповолни пустински услови, без вода и со високи дневни температури. Тука се наоѓа и огромна цистерна за собирање дождовница, ископана во земјата.
Погледот од Масада открива необични структури покрај Мртво Море, а според геолошкиот состав изгледаат многу поразлично од околниот терен. Некои истражувачи веруваат дека ова се остатоци од уништените градови Содом и Гомора.
Денес урнатините на Масада стојат како симбол на античкото кралство на Израел и неговиот насилен крај. Археолозите имаат можност да ја проучуваат извонредната палата и како пример за римските опсади во светот. Акра (Ако) е град во Израел, лоциран 18 км северно од Хаифа. Сместен е на брегот на Средоземно Море. Во 2001 година стариот град Акра е запишан во Списокот на светско наследство на УНЕСКО, како пример за антички град што постојано бил населуван од времето на Феникијците, па сè до Отоманската Империја во 19 век.
НЕКРОПОЛАТА БЕТ ШЕАРИМ
Некропола Бет Шеарим е изградена во 2 век како главна гробница за Евреите надвор од Ерусалим по бунтот на Бар Кохба (132-136 г. н.е.) против Римската Империја (27 пр.н.е. – 476 г. н.е.). Во катакомбите се наоѓа ризница на уметнички дела и иконографски мотиви од античкиот јудаизам, како и натписи на неколку различни јазици, како хебрејски, грчки и арамејски. Исто така, во голема мера местото е поврзано со рабинот Јуда Патријархот (135-217 г. н.е.), кој придонел во развојот на оваа локација и бил водач што помогнал во поттикнувањето на еврејската обнова по неуспешниот бунт. Местото е важно и денес бидејќи го покажува влијанието на класичната римска уметност, меѓукултурната Масада Ѕидот на плачот, Ерусалим ПАТУВАЊЕ интеракција и еврејската култура и религија од тој период.
ПАТОТ НА ТЕМЈАНОТ И ГРАДОВИТЕ ВО ПУСТИНАТА НЕГЕВ
Градовите на патот на темјанот во пустината Негев се археолошки места во Јужен Израел. Четирите града Авдат, Халуза, Мамшит и Шивта ги поврзува патот на темјанот, но и патот на зачините со Медитеранот. Тие биле изградени од Набатејците, античко арапско племе на Хашемитското Кралство со главен град во Петра (исто така, светско наследство од 1985 година).
Секој град е повеќекратна тврдина со земјоделско земјиште во изразито пустински предел, со системи за наводнување и карвани. Заедно ги претставуваат значењето и важноста на значителната трговија со темјан и мирта што се одвивала од Јужна Арабија. Плодовите од оваа трговија се највидливи во урнатините на градовите во пустината Негев што во овој негостољубив предел можеле да серазвијат само благодарејќи на развиената трговија.
МЕТРОПОЛА НА ПЕСОЧНИТЕ ДИНИ, ТЕЛ АВИВ
Тел Авив, познат и како Белиот град, е запишан во Списокот на УНЕСКО за светски културни наследства во Азија и Океанија како „извонреден пример за урбанистичко планирање на нов град и неговата архитектура на почетокот на 20 век“. Со повеќе од 4.000 модерни згради претставува најголем музеј на модерната архитектура. Тел Авив има најголем број вакви градби во споредба со кој било друг град во светот. Тие биле изградени во периодот од 30-тите до 50-тите години од минатиот век, претежно од еврејски архитекти што избегале од нацистичкиот прогон во Европа, но и од нивните студенти.
Овие згради се изградени во духот на европскиот функционалистички стил, без украси, од армиран бетон со природна бела боја (поради што е наречен Белиот град), со најмногу од три до пет ката со парк. Исто така, градот имал урбанистички план, кој го направил Патрик Гедес, во кој модерните згради се поврзани со паркови каде што жителите одгледувале свои растенија и се поврзувале во заедница. Наместо град во кој ќе доминираат парковите, идеја што тогаш била клучна во урбанизмот, Гедс замислил град заснован врз физичките, економските и социјалните потреби на неговите жители. Тогаш биле создадени три населби: Лев Хир, авенијата Ротшилд и областа Биалик, опкружени со прстен од зелени зони. Градот се ширел и наскоро го опфатил тогаш претежно арапскиот антички пристаништен град Јафа, а во 1950 година биле споени во единствена административна единица. Тел Авив од тоа време денес е најголем музеј на архитектура на отворено, во светот познат како Белиот град. Неговите иновативни згради и смелиот урбанистички план имаат силно влијание врз развојот на урбанизмот и архитектурата ширум светот. Израел е горд на осумте места што се запишани во Списокот на Унеско, вклучително и пештерите Беит Гуврин – Мареша, познати под името Град под град. Тие претставуваат мрежа на пештери, направени од човечка рака, стари повеќе од 2000 години. Со години пештерите се користеле како погребни места, магацини, засолништа, каменоломи и голубарници.
Тука се и Библиските натписи Мегида, Хазора и Беер Шебе, како и планината Кармел… Тоа се места кои заслужуваат да бидат посетени затоа што таму ќе го почувствувате духот на верата и ќе бидете сведоци на минатото и на историјата, со што ќе го збогатите своето постоење.
ТОП НОВОСТИ
