НЕЈЗИНОТО ЗНАЧЕЊЕ КОГА СЕ РАБОТИ ЗА МОДАТА, НО И ТРЕНДОВИТЕ ВО НЕА Е ПРЕСУДНО. СЕКОЈ МАЖ КОЈ ВНИМАВА НА ИЗГЛЕДОТ НЕ ЈА ИЗОСТАВА ОД СВОЈАТА ГАРДЕРОБА. ИМА НЕКОЛКУ, СИГУРНО. А, НЕ СЛУЧАЈНО Е ИМЕНУВАНА И КАКО НЕЈЗИНА КРАЛИЦА. СО ВРАТОВРСКА ИЛИ ПАПИЛОТКА И СИВО ИЛИ ЦРНО САКО, ПА И КОСТУМ, ТАА Е ДЕЛ ОД ФОРМАЛНАТА ОБЛЕКА ЗА КОЈА СЕ ВЕЛИ ДЕКА Е ЧИСТА КЛАСИКА. НО, МОЖЕ ДА СЕ КОМБИНИРА И СО ЏИНС, БЕЗ ДОДАТОЦИ, ЗА ПОГОЛЕМА ЛЕЖЕРНОСТ. НАПРОЛЕТ Е ДОЗВОЛЕНА И ОДДИШКА
Класичниот изглед на секој маж кој смета дека облеката, вклучително и стилот е одраз на неговата нарав, во ниеден случај не може да биде погрешен кога се говори за белата кошула и формалните пригоди, од работните места до свеченостите, гала-вечерите на пример. Но, таа е сестрана, може да се носи дури и со фармерки, без вратоврска или папилотка и сиво или црно сако, па и костум, раскопчана малку и, се разбира, не одозгора, туку внатре. Чистотата е особено важна. Со убав парфем, комбинацијата нема утка. Во текот на пролетта се дозволени такви „екскурзии“, а лежерноста й прилега совршено.
Како и да било, нејзината форма суштински не претрпела измени уште од времето на владеењето на кралицата Викторија (1839-1901), кога Велика Британија доживеала силен развој. Значи, двесте и педесет години, па и повеќе, белата кошула е неизоставно парче облека во шкафот на секој маж кој пази на себе, буквално. За неа и не може да се зборува поинаку, освен како феномен, и тоа културолошки.
Модната историја секако й должи на белата кошула, првенствено заради бесмртноста или вечноста, уште од времето на англиската кралицата Викторија. Била симбол на класните спротивности без оглед на тоа што најчесто се носела одоздола, под некое друго парче облека. Всушност, долго време била видлива само крагната. Понекогаш била и одвоена, за полесно да се пере. Само важните луѓе во општеството можеле да ги носат (имале повеќе на број) и често да ги перат, нивните домашни помошнички. Всушност, поврзаноста меѓу општествената положба и таквата кошула се гледала и во изразот „white collar“ (бела крагна) бидејќи, како што споменавме, ја облекувале само т.н. достоинственици – вработените во канцелариите на високи позииции со високи примања, кои не работеле физички работи. Господски, џентлменски е другото име на „white collar“ или неговото значење. На луѓето чии позиции не биле високи, туку обични – чиновнички, а носеле такви, бели кошули, гледале со негодување бидејќи облеката им била неадекватна или неусогласена со нивниот ранг, општествен. Интересно е и толкувањето на крагната, односно типот. На пример, висока и тврда (колосана, штиркана) можеле да носат припадниците на елитата, кои се разликувале од службениците (обичните) по ниските и меки (згужвани) крагни што им овозможувале да се движат полесно, така и да си ја вршат работата. Оттаму и фразата „кренат нос“ чие значење има поврзаност меѓу видот на крагната од белата кошула и високите достојници. Се разбира, другиот израз – „blue collar“, својствен за мануелните работници кои се облекувале во плаво, таква била униформата и кошулата, дел од неа, бидејќи флеките од работењето биле помалку забележливи отколку на бело.
До крајот на 19 век биле искристализирани многу работи. На пример, се мислело дека оние што преферирале украси, односно декорации на кошулите биле „немажествени“, додека белите кошули без нив ја симболизирале мажественоста и таквото однесување. Исто така, преовладувало мислењето дека на луѓето со бели кошули можело да им се верува и дека биле вистински професионалци – способни, трезвени. Крајот на 19 век донел и нови правила, т.е. кошулата веќе не била статусен амблем од причина што нејзиното производство се масовизирало, цената се намалила воопшто на облеката, која станала подостапна за секого. Така, белата кошула се купувала често, а се носела и во црква и на работа и на прошетка. Но, класните спротивности не исчезнале, бојата на кошулата немала значење, но разликите биле забележливи во кроевите, во квалитетот на ткаенините и во дискретните стилски варијации.
Така е отприлика и денес, а особено важен е и брендот, се разбира. По завршувањето на Првата светска војна се чувствувале големи промени во секој поглед. И во модата, секако. Едвард VIII, за чие помодарство се зборува и денеска, но и за модното влијание, па и во трендовите, заговарал измени на кошулите, вклучително и белите. Острите линии на пример ги заменил со меки, за поголема удобност и, се разбира, го внел колоритот на голема врата. Сепак, во 1920-те и натаму белата кошула се врзувала со угледот, репутацијата и почитта, уважувањето, па и со т.н. дендија или дендизмот чија битност ја установил Бодлер. Таквата кошула ги одвојувала гиздавците од толпата. Елеганцијата им била во крвта, односно префинетиот, истанчен вкус. Тогаш и Томас Џ. Ватсон, директорот на IBM, инсистирал да се почитува дрес-кодот, вработените да носат класична бела кошула – дел од „униформата“. И не само тој. Многу газди го следеле неговиот пример, барале од луѓето да го негуваат деловниот изглед, а класичната бела кошула се подразбирала, едноставно била синоним на професионалноста, односно деловноста.
Во средината на 20 век, синтетичните материјали со нејасен, сомнителен квалитет го преплавиле мануфактурното производство и белите кошули претрпеле измени во дизајнот, се додавале карнери, се украсувале со разноразни додатоци, а се променила и крагната, односно ширината. Без оглед на „китнестата“ доминација, едноставната бела кошула се сметала за „пригодна“ и натаму. Претставувала своевиден отклон, му пркосела на бранот дезенирани, шарени кошули. 1980-те ги одбележаа т.н. романтични кошули, со цветни дезени, а се внимаваше и на трговските марки, брендовите. Имаше помама по нив. Модните индустриски магнати одлучуваа што ќе биде во тренд, а кои работи ќе излезат оттаму. Едновремено ги формираа и цените на брендираните, маркираните кошули – белите, класичните за префригано да ги врзат со престижот и, се разбира, општествениот ранг. Од викторијанската ера до модерноста на дизајнот, патот не бил само искривен, туку и долг, но белата кошула и натаму останала број еден, со немерливо значење во класичниот начин, стил на облекување, а одвреме-навреме и во лежерниот. И денес е така, отстапка нема. Секако, приказната нема да биде потполна доколку не ја споменеме и женската кошула, белата се разбира. Можеби е значајна, исто како машката, но сепак е инаква, поврзана со револуцијата во работењето на жените, како и борбата за нивните права и рамноправноста. Веројатно и оттаму доаѓа мислењето дека на облеката не може да се гледа само како на парче ткаенина. Залудно не се вели: ти си тоа што носиш.
ТОП НОВОСТИ
