ДИНАМИЧНИОТ НАЧИН НА ЖИВОТ КАЈ ЧОВЕКОТ ПРЕДИЗВИКУВА ЖЕЛБА ЗА ОДМОР, РЕКРЕАЦИЈА И УЖИВАЊЕ ВО ПРИРОДА. ТОА Е ЕДЕН ОД ОБИДИТЕ ЗА ЗАЖИВУВАЊЕ НА СЕЛОТО, ТРАДИЦИЈАТА И КУЛТОТ НА ГОСТОПРИМСТВОТО НА СЕЛСКОТО ДОМАЌИНСТВО. ОВА, ВО ПРИНЦИП, Е СУШТИНАТА НА ПРЕСТОЈОТ НА СЕКОЈ ПОСЕТИТЕЛ. СЕКОЈА ДЕСТИНАЦИЈА ИМА СВОИ КАРАКТЕРИСТИКИ И ПОСЕБНИ ОБИЧАИ ВРЗ КОИ СЕ БАЗИРА НАЦИОНАЛНАТА КУЈНА И СПЕЦИЈАЛИТЕТИ, ШТО ГО ОДРЖУВААТ ДУХОТ НА ЕДЕН РЕГИОН, Т.Е. РУРАЛНА ОБЛАСТ
Добро зачуваната природа, здравата средина и мирниот одмор станаа секојдневна тенденција на човекот. Производот на руралниот туризам е во корелација со природната средина и тоа е основен ресурс со кој туристичките трендови привлекуваат внимание. Селскиот, руралниот, туризам одамна е познат во светот. Станува збор за дестинации што се претопуваат во природниот амбиент, сместувањето е алтернативно, најчесто соба во некоја селска куќа. Селскиот туризам нуди поинаков вид авантури: пешачење по планински патеки, истражување на евентуални пештери и на околината, запознавање со локалното население, вкусување вистинска органска храна.
Поради тоа и во овој број на списанието ќе опишеме неколку македонски дестинации, можеби попознати за странците отколку за нас. Можеби ќе го предизвикаме интересот на читателите барем еден викенд да посетат некое од споменатите места.
БИСЕРИТЕ НА ПРЕСПА
Брајчино, Љубојно, Долно Дупени се села што го заживуваат туризмот во Преспа, а на гостите не им нудат само езерски и планински туризам туку и рурален, збогатен со домашна храна и срдечно гостопримство.
Селото Брајчино се наоѓа на 6 км од Преспанското Езеро, на самиот раб на националниот парк Пелистер. Странските туристички водичи сметаат дека селото е совршена дестинација за комбинирање на активности на планина, како и за одморање и сончање на бреговите на езерото. Брајчино е село што го задржало традиционалниот карактер и интимната врска со природната средина што го опкружува. Ова планинско село се наоѓа на 1.000 метри надморска височина со прекрасен поглед на околината. Некогаш тоа било печалбарско село, така што сè уште можат да се видат големи куќи изградени на почетокот на минатиот век, направени од скапи материјали, слични на градските куќи.
Денес бројот на населението е драстично намален – има околу 150 жители и стотина населени куќи, а оние што останале многу внимаваат на зачувувањето на автентичноста на селото. Во соработка со жителите на Брајчино селските атракции и услуги се развиени по принципот на екотуризмот, а нивното гостопримство овозможува уникатен престој. Жителите сè уште произведуваат храна, дел за своите потреби, а дел носат на околните градски пазари: градинарски производи, месо, млечни производи, мед, јаболка, печурки, тревки и зачини, како боровинки и јагоди од шумите.
Некои мештани ги преуредиле своите домови во соби за туристите, кои тука уживаат во домашната храна. Жените од Брајчино се задолжени за креирањето мени за странските туристи: „лесно“, „класично“ и „неделно“ што се послужува кога има посебна пригода. „Класичното“ мени се состои од четири оброци. Најпрвин, секогаш ќе бидете дочекани со домашна ракија и салата.
Потоа како предјадење мора да пробате од домашната пита и чорба, пиперки со свеж јогурт. На менито секогаш има турли-тава, мусака или тавче гравче. За десерт може да нарачате баклава, кафе или чај подготвен од тревките собрани на планинските падини. Жените од ова село се активни и во однос на кетерингот за некоја домашна слава или прослава во селото или, пак, за некој црковен празник во манастирите.
Љубојно е сместено во пазувите на планината Баба. Добредојде ќе ви посакаат чистиот воздух и гостопримливите селани. Разнобојни фасади на околу 350 куќи се препознатливи за ова село – куќите изградени од камен се обновуваат, но се градат и современи домови. Најголем дел од населението се занимава со овоштарство, главно, производство на јаболка, како и поголем дел од селата во околината на Ресен.
Во центарот на селото се наоѓа црквата „Св. Јован Богослов“, изградена во 1861 година. Инаку, на оваа локација има 12 цркви и манастири, а најголем манастир е „Св. Петар и Павле“ до кој се стигнува по планински пат во преубава природа. Туристите го сакаат Љубојно заради живописната природа и вкусната традиционална храна. Низ атарот на селото тече и Брајчинска Река, препознатлива по бистрата вода.
Долно Дупени е старо македонско село, на север граничи со селата Наколец и Љубојно, на југоисток со територијата на Грција (с. Роби и Герман), а на запад со водите на Преспанското Езеро. Вистински рај за оние што сакаат да се одморат од градската бучава. Уште додека се движите кон селото по тесниот асфалтиран пат може да го почувствувате опојниот мирис на преспанското јаболко.
ТРАДИЦИЈА ШТО СЕ ЧУВА СО ВЕКОВИ
Во западниот дел од Македонија се наоѓа регионот Река, кој се протега на територијата меѓу Маврово и Дебар и меѓу албанската граница и Кичево. Регионот го добил името по реката Радика и по нејзината притока Мала Река. Луѓето од овој регион се познати по школите за фрескоживопис, традиција што се негувала со векови и се пренесувала од колено на колено или од учителот на тајфата зографи на вредните ученици. Покрај изработката на икони и на фрески, луѓето од овој крај биле и познати ѕидари, градители, мајстори за мозаици и најчесто лебот го заработувале во Италија и во други европски држави.
Во границите на регионот има 36 ретко населени села, а четири се целосно напуштени. Најживописно село е Галичник, каде што секоја година на Петровден, на 12 јули, се одржува милениумската традиција „Галичка свадба“. Свадбата се одвива според вековни ритуали и се смета дека е најмасовен настан во земјата. Порано на овој ден се венчавале и педесетина парови, но денес само еден пар под услов младоженецот да е галички син. Богато декорираната носија на невестата тежи 20 килограми. Во длабочината на планината, на падините на Мала Река, е изграден мостот со најголема елеганција на овие простори – „Еленски скок“. Овој мост е изграден без железо и бетон. Легендата вели дека бил изграден во XVIII век од еден османлиски бег, кој бил воодушевен од убавината на скокот на еленот што го видел како ја прескокнува реката. Еден од најубавите примери на византиската религиозна архитектура е манастирот „Св. Јован Бигорски“, кој се наоѓа во преубавите планински предели покрај реката Радика. Тој бил основан во 1020 година и тука се наоѓаат едни од најпознатите иконостаси во православниот свет. Иконостасот бил изработен од зографите Петре Филиповски – Гарката и Макарија Фрчковски од селото Галичник.
На исток, околу Кратово, Злетово и Крива Река се наоѓа вулканска област, скриена и не многу позната, наречена „Долина на куклите“. Таа е распослана близу селото Куклица и тоа е природен резерват на камени фигури, за кои се верува дека се жители на едно село, претворени во камен. На ова место фантазијата и легендата се преплетуваат со реалноста. Фигурите се наоѓаат на три локации и во долината. Забележителни се фигурата на крупна жена, три женски фигури што изгледаат како да си шепотат, маж како се сонча, свадбарска церемонија. Фигурите се „наместени“ на површина од околу илјадници квадратни метри, кои во различни периоди од историјата претставувале ритуални места за различни култови. Кога ќе се најдете во источниот дел на земјава, посетете го и Кратово, еден од најстарите градови во Македонија, изграден уште во римско време, кога бил обичен рударски град. Во Византиското Царство бил важен трговски центар.
Подоцна во Кратово се ковеле и турски пари, што значи дека во тој период градот бил особено важен за регионот. Кратово е познат по средновековните кули и нивните подземни ходиници.
Во XVI век околу градот имало 12 кули поставени по должината на брегот на реката Табачка. Денес се останати само шест. Препознатливи се и кратовските мостови за кои се смета дека се изградени во првите неколку децении од XV век и денес цврсто стојат на двата брега на реката.
ТВРДИНАТА НА СОНЦЕТО И МЕСЕЧИНАТА
Платоа дизајнирани за набљудување на сонцето, месечината и на ѕвездите, просторија за ритуални култови, камени тронови и астрономски знаци – се само некои од елементите на предисториските мегалитски опсерватории Кокино и Чочев Камен. Цивилизацијата, која живеела на овие простори пред четири милениуми и за која досега не е дефинирано на кој народ и на која култура й припаѓала, се занимавала со набљудување на небото и со астрономски пресметки и предвидувања за бериќетна жетва, благодат, посигурен живот.
На патот до оваа месност минувате покрај селото Младо Нагоричане. Тука се наоѓаат базалтни плочи – остатоци од некогашните активни вулкани. Во непосредна близина на селото се наоѓа карпата позната како Костоперска, која крие уште една тајна. Во нејзиното подножје се пронајдени остатоци од неолитска населба на луѓето што го набљудувале небото. Понатаму по реката се наоѓа Кокино, на висина од 1.013 метри. Кокино се смета за четврта најстара опсерваторија во светот. Се претпоставува дека била создадена во вториот милениум пред нашата ера. Луѓето ја користеле за да го следат движењето на сонцето и на месечината, но и за да ги набљудуваат и другите природни феномени на небото. Во центарот на опсерваторијата има просторија за ритуални обреди и просторија на тронови. Тие го набљудувале небото користејќи некаков вид камени маркери на земјата.
Спроти тронот издлабен во карпа биле направени и неколку седишта во пософистицираниот дел на опсерваторијата. Сонцето, месечината и ѕвездите се набљудувале од тие места. На неколку метри од нив има мегалитни карпи, а на чистинката се нацртани месечини со големи димензии. На мегалитите и на другите камења има натписи што најсигурно докажуваат дека структурата навистина се користела како опсерваторија.
ПРИРОДНИ УБАВИНИ
На малкумина им е познат фактот дека во нашата држава има околу 150 водопади. За локалното население од различни делови на земјата водопадите биле посебни места за славење на религиозните празници, места каде што се лекувале болните, каде што се комуницирало со Господ.
Водопади има на планината Кораб, Јабланица, Шар Планина, но најпосетувани се Смоларските Водопади на падините на Беласица. Тоа се најголемите водопади на планината, се наоѓаат на висина од 650 метри, а водата паѓа од 35 метри височина. Средината околу водопадот изобилува со вегетација и никогаш не ја менува зелената боја. Пред водопадот има дупка, за чие настанување локалното население има своја приказна. Велат дека Крали Марко скокнал со коњот од водопадот и со потковицата направил дупка во земјата. Оваа дупка луѓето од Смоларе ја нарекуваат „дира“.
Близу Смоларските Водопади се наоѓа Колешинскиот Водопад, скалест тип водопад, висок 21 метар. Меѓу овие два типа водопади, на 300 метри надморска височина се наоѓаат изворите Мокрино, од каде што има прекрасен поглед. Водата извира од столетни огромни дрвја, со големи дебели корени што ја пробиваат земјата.
Во близина на овие водопади и градот Струмица се наоѓаат и два манастира, машки и женски, „Вељуса“ и „Водоча“, изградени во X век. Манастирот „Водоча“ е познат по историскиот настан кога војниците на царот Самоил биле ослепени по поразот во битката на Беласица од византискиот император Василиј Втори.
Македонија е земја и на карневали, а секој има типични белези на регионот каде што се одржува, во различен период во годината. Во Битола, учесниците на карневалот ги викаат „бабари“, во охридскиот крај – „василичари“, во скопскиот – „џамалари“. Еден од најпознатите карневали е Вевчанскиот, кој се одржува во континуитет од 1400 години.
ТОП НОВОСТИ
