НЕКОИ СОВРШЕНИ АЛАТКИ НИ СЕ ПРЕД ОЧИ, НО НЕ ГИ УПОТРЕБУВАМЕ. СИ ГО ПОСТАВУВАМЕ ПРАШАЊЕТО – ЗОШТО? ИАКО НЕКОИ УРЕДИ СЕ СТАРИ И НЕКОЛКУ ДЕЦЕНИИ, СЕПАК, ТИЕ СЕ ПОСОВРШЕНИ ОД ДЕНЕШНИВЕ ШТО СЕ ИЗРАБОТЕНИ СО НАЈСОВРЕМЕНА ТЕХНОЛОГИЈА.
Секојдневно се сретнуваме со поимот висока технологија, а во неа наоѓаме нешта како поткатегории, на пример, нанотехнологија, композитни материјали, се споменува и графенот, како нешто најново, тридимензионална технологија и сето ова е поврзано со некакви сензори, електроники во кои повторно се појавува нанотехнологијата и да не набројуваме до недоглед.
Сето ова е убаво, корисно, но често и прескапо за производство. Треба да се одговори на едно прашање, а тоа е колку човекот успеал сите тие современи технологии да ги усогласи како што треба за да биде производот совршен? Трчаме по високата технологија, а сè уште не сме способни да ја приспособиме до крајни граници, односно сето тоа да се комбинира и да работи речиси како човечкиот организам. Ќе наведеме еден пример во кој сите технологии ќе бидат разобличени и не ќе можат да дадат одговор на поставеното прашање за усогласувањето на едни со други, за нивната комбинација и дополнувањето на едни со други за подобро отстранување на недостатоците.
Некаде на крајот на 50-тите и на почетокот на 60-тите години од минатиот век во една фабрика за производство на мали авиони во Тексас бил произведен новиот модел „м 20“. Конструкторите и аеродинамичарите толку добро го усогласиле костурот (своевидна шасија) со школката и авионот веднаш станал хит во авионската индустрија. Неговата беспрекорна аеродинамика му дозволила да лета со брзина од над 200 милји на час, односно со повеќе од 320 км/ч. Рекордот е запишан за класата на мали авиони со четири седишта и со мотор од 200 КС. И по речиси шест децении сѐ до денес тој рекорд не е надминат, а авионот „муни м 20“ сè уште е најдобар на пазарот, односно нема подобар од него. Познавачите на оваа индустрија го сметаат за врв во авијацијата според неговите технички особини. До денес ниеден друг производител на оваа класа авиони не успеал толку добро да ја „испегла“ аеродинамиката заедно со конструкцијата и да се пофали со производ што е посовршен од претходно споменатиот.
Во моментов во светот има повеќе од 50 фабрики за производство на авиони со четири седишта, со еден мотор, но сè уште никој не се појавил да каже дека го има најдобриот авион во класата, кој е најбрз и кој најмалку троши гориво. Има нешто нејасно, така? Леталото што е направено пред околу шест децении, кога денешнава технологија била сосема непозната и со тоа неупотреблива, од тогашните мајстори на овој занает сè уште е најдоброто во класата. Леталото е беспрекорно направено благодарејќи на усогласеноста на тогашните техничко-технолошки решенија и сето тоа во комбинација со перфектно изработената аеродинамика го прави производот да биде непобедлив до моментов. Да напомнеме дека моторот со 200 КС, не е од „муни“, туку е купен во слободна продажба, значи не е некој посебен мотор, туку мотор што може секој да го купи. Денес технологијата отиде толку многу напред што дури не може ни да се следи, но побрз авион од „муни м 20“, четворосед со еден мотор (200 КС) сè уште не е направен. Зошто е така ќе ви оставиме вие, читателите, сами да пресудите, да откриете.
Од авионската индустрија се префрламе во автомобилската кај производител што умее да прави чуда од квалитетни возила. Тоа е „Даихатсу“, најпознат во светот по малите градски автомобили. Во 1999 година на Салонот за автомобили во Франкфурт премиерно го претставил малиот двотактен дизел-мотор со директно внесување со работна зафатнина од 1,0 литри распоредени во три цилиндри во линија. На штандот биле претставени моторот и моделот „сири- он“ со таков вграден мотор. Со овој мотор околу 800 кг тешкиот „даихатсу сирион“ троши 3,1 литри дизел-гориво на 100 км и притоа работи поурамнотежено и потивко од кој било друг мотор, но не само во неговата класа, туку и надвор од неа. И што се случи потоа? Ништо. Од засега неразјаснети причини, ненаведени и необјавени, моторот со ознака „е 202“ со „дввт“ и со технологија „комон реил“, со турбокомпресор и 60 КС при 3.500 врт/мин. никогаш не беше вграден во ниеден автомобил од „Даихатсу“. За него велеа дека е најсовршен мотор на планетава, како што велат „стејт оф арт“. Дали овие негови врвни особини беа причина за невградувањето и за негово складирање во некое музејско депо? Оставаме читателите сами да најдат одговор бидејќи нам не ни е познат.
Сега повторно одиме во индустријата на летала, односно во индустријата задолжена за погонските агрегати. Татко и син од Германија направиле ѕвездест двотактен мотор со осум, четири и со два цилиндра, со 300, 150 и 70 коњски сили, а нивната работна зафатнина изнесува 5,33; 2,66 и 1,33 литри. За овој мотор конструкторите добиле награда во 1992 година од Фондацијата на светскиот тутунски магнат „Малборо“. Сегашните авионски клипни мотори користат бензин и тоа најскапиот познат како „ав гас“, односно авионски бензин – еден литар чини повеќе од две евра. Моторите од марката „Цохе“ користат дизел-гориво и во замена може да ги користат овие видови дизел-горива: џет фјуел јп 4, јп5 јп8 и џет а. Чисто авионско гориво не се наоѓа во секоја држава, а за овие мотори постојат дури пет вида гориво што ги има во 214 држави во светот. Предноста на овие мотори е тоа што трошат од 35 до 40 отсто помалку гориво од сегашниве бензински и со тоа авионот може да прелета поголеми растојанија без дополнување гориво и наедно може да лета повисоко благодарејќи на турбокомпресорот. Кај нив речиси и нема вибрации, а бучавата е сведена на минимум и неговата тежина е намалена благодарејќи на едноставната конструкција. За жал, моторите сѐ уште „дремат“ некаде, но не во авионите и сѐ уште не ја виделе светлината на денот. Имаме стари, но совршени производи и по неколку децении, кои имаат речиси совршен спој со другите елементи и затоа се толку добри при експлоатацијата и во нив не е вградена современата висока технологија, но подобри се од кој било нивни нов наследник.
Зошто тие не се ставени во употреба? Како светов да не сака воопшто да ги искористи. Чудна работа. Трчаме по графенот, композитните материјали, сакаме автомобилите да бидат направени од материјали како тие што се употребени во вселенските летала, а старите и совршени направи ги занемаруваме и воопшто не ги пуштаме во производство. Зошто?
ТОП НОВОСТИ
