ВРВНИ ЛЕТАЛА, ПЛОВИЛА, АВТОМОБИЛИ, ПОГОНСКИ ЕДИНИЦИ И ШТО УШТЕ НЕ, НО ГОЛЕМ ДЕЛ ОД НИВ СЕ ТРГНАТИ НА СТРАНА. ЗОШТО Е ТОА ТАКА?
Како велат старите, однoсно латинската поговорка, „повторувањето е мајка на знаењето“. Овој пат во рубриката за високата технологија ќе повториме неколку теми, стари, но и денес многу актуелни. Многупати луѓето измислиле и направиле брилијантни нешта, но светот ги отфрлил. За почеток ќе го спомнеме неповторливиот двотактен турбо дизел мотор направен од Даихатсу, претставен во 1990 г. на Салонот за автомобили во Франкфурт. Совршен дизел мотор со пет пати помалку вибрации од кој било ото или дизел мотор „комон реил“ систем за вбризгување, променливо отворање и затворање на четирите вентили по цилиндар и турбо полнач, исто така, со променлива динамика. Троши само 3,0 л нафта на 100 км. 987 ссм („е 202“), убедливо најчист мотор со внатрешно согорување. До ден-денешен светот нема направено почист и помирен мотор, но во меѓувреме моторот е сосема заборавен. Зошто?
Михаел и Георг Цохе пред околу 30 год. конструираат три радијални двотактни дизел мотори наменети за мали авиони, од ултра лесните до тие од класата ГА (генерална авијација – злин, пајпер, цесна, цирус и др.). За нивните мотори добиваат прва награда на конкурс организиран од тутунската компанија Филип Морис. Три мотори со два (1.330 ссм), четири (2.660 ссм) и осум цилиндри (5.330 ссм) поставени ѕвездесто. За тој со четири велат дека е фантастично мирен со речиси никакви вибрации, а за тој со осум цилиндри велат како да „плови по масло“. Трошат пет видови дизел гориво и истите можат да се најдат насекаде во светот, а „ав – гас“ не ќе можете да го најдете насекаде да биде перфектно чист. Убедливо најштедливи и најтивки мотори за лесна авијација. Последен пат кога одговорните од Цохе се огласија беше во 2019 год. со следнава изјава „Бидете трпеливи, работиме напорно на проектот цохе аеро дизел“. Сега е 2025 год. а од „цохе аеро дизел“ ни трага ни глас (www.zoche.de).
Некаде под швајцарскиот алпски венец, група ентузијасти прават мал авион и го нарекуваат „смартфиш“, односно „хифиш (хидроген фиш)“. Неговиот облик многу потсетува на рибата раја. Макетата е тестирана безброј пати и убедливата конструкција никој досега не ја оспорил. Според изјавите од одговорните, моделот во размер 1 : 1 може да лета со брзини како патничките авиони (800 – 900 км/ч), но да троши гориво како лимузина, а може да користи и водород како погонско гориво. Планот е авионот да има најмалку две седишта, а најмногу од шест до осум. Поседува совршена аеродинамика и врвни летачки особини, но планот никако да се оствари. Зошто? „Солар импакт кат 80“ (2021 г.) – тоа е пловило кое ја користи сончевата светлина да произведе „струја“ за задвижување на електричниот мотор. Луксузна јахта, долга 24 м, а конструкторите велат дека речиси целосно може да го покрие патувањето со помош на сончевата светлина. Тоа не е шала, 18 тонска јахта да може да плови со помош на сонцето со брзина од 9,0 км/ч (5,0 јазли), додека крајната брзина е 22 јазли. Со брзина од 18 до 20 јазли, јахта може да плови 10 часа. Ако плови со 10 км/ч, тогаш нема потреба од вклучување на помошните мотори (генератори) за дополнителна електрична енергија. И сега зошто светов чека, што не ги направи останатите јахти на сличен погон? Од Охрид до Свети Наум за помалку од три часа и тоа без бучава, само зуење како од детска играчка.
Ако на светов му беше до спасување на животната средина од загадување, поточно загадувањето на воздухот, зошто производителите на автомобили не ги направат сите мотори на природен гас? Зошто фабриките, термоцентралите и сличните на нив сè уште користат разни течни и тврди горива…? А Хенри Форд со своето електрично возило изминал 1.600 км (30 км/ч) со едно полнење на батеријата и тоа пред повеќе од 100 години, а денес не можат да направат таква батерија. Зошто пред 100 години можеле, а денес не?
ТОП НОВОСТИ
