ПРЕД ТОЧНО 85 ГОДИНИ ФИАТ ГО ЗАПОЧНА ПРОЕКТОТ „500“ И ГО ОДРЖА ДО ДЕНЕШЕН ДЕН. ПРЕСУДНО ЗА ОВОЈ МОДЕЛ Е 1957 ГОДИНА, КОГА ДАНТЕ ЏИЈАКОЗА ГИ ПРЕЗЕМА РАБОТИТЕ ВО СВОИ РАЦЕ И ГО СОЗДАВА МОЖЕБИ НАЈУБАВИОТ ДИЗАЈН ЗА МАЛ АВТОМОБИЛ. НЕ САМО ШТО ДИЗАЈНОТ Е НЕГОВ, ТУКУ И СЕВКУПНАТА КОНСТРУКЦИЈА Е НЕГОВО ДЕЛО ВЕЛЕМАЈСТОР
Автомобилската индустрија во својата статистика има изброени повеќе од 350.000 модели, големи, мали, спортски, семејни, теренски и уште какви нè. Сите тие некаде се изгубени со текот на времето, но затоа некои од нив светот сè уште ги памети. „Форд модел т“, „фолксваген тип 1“ (кафер односно бубачка), „фиат 500“, „цитроен 2 цв“, „рено 4“, тоа се тие модели кои оставиле голем печат како во секојдневниот живот, така и во светската автомобилска историja.
Идејата за создавање мал автомобил, практичен, рационален, евтин и достапен речиси за секого, потекнува од посетата на Џовани (Џани) Ањели на неговиот колега Хенри Форд. Ањели, откако се враќа дома, во 1922 година, гради грандиозна фабрика, најголемата што дотогаш ја видел континентов. Била лоцирана во месноста Лингото на само неколку километри од центарот на Торино. Ултра современата фабрика не само што располагала со врвни машини и алати, туку имала и своја патека за тестирање на автомобилите, но не било каде туку на врвот од фабриката. Тоа бил добар потег затоа што конкуренцијата не можела да гледа што Фиат тестира и подготвува.
Годината 1936 ќе биде запишана во историјата на Фиат како година во која ќе се роди легендарниот мал, типично градски автомобил, првиот меѓу првите со таков епитет. Автомобилот бил наречен „500“, а народот го именувал како тополино“ (глувче), поради малите димензии. Моторизацијата на полуостровот во облик на чизма била успешна и Фиат го произведувал овој модел сè до 1955 година. Две врати, две седишта, мотор со четири цилиндри во линија со зафатнина од 569 ццм способни да произведат 13 КС, додека максималниот вртежен момент изнесувал 27 Нм. „Глувче“, но се покажало дека е брзо откако Џорџо Џусти конструкторот на „теста д’ор“ (златна глава) со која „чиквеченто“ покажало заби.
Во 1949 година на познатата трка Тарга Флорио неговата „петстотка“ именувана како Даниела, по името на ќерка му, победува на трката во својата класа. Првата „петстотка“ постигнала солидни продажни резултати, но биле под очекуваните. „Авокато“ Ањели не успеал до крај во идејата за масовна моторизација во својата земја. Производството на првата генерација престанува во 1955 год. со над 520.000 произведени примероци.
Подоцна во 1957 година на сцена стапува „нуово чинквеченто“, направено од талентираниот и млад конструктор Данте Џијакоза. Кога супер малиот автомобил се појавил во јавноста сите мислеле дека тоа возило е развиено на основа од мотоцикл, но мајсторот на својот занает Д. Џиакоза направил автомобил кој има сè што имале и двојно поголемите од него, цврста шасија и каросерија како да е правена за поголем автомобил, мотор со два цилиндри во линија и зафатнина од 479, 499 и 594 ццм, сместен назад и синхронизиран четири степен обичен менувач преку кој се пренесува силината на задните тркала, потоа независно обесени предни тркала и полуелиптични пружини на задната оска.
Новата „петстотка“ имала две седишта и зад нив простор за пренос на товар не повеќе од 50 кг. Сето тоа било сместено во должина од 2.970 мм, висина и ширина 1.320 мм, а пресметано во килограми најмалку 499 кг. Подоцна се појавиле повеќе изведби чија тежина е нешто повисока. Неповторливиот дизајн, еден и единствен, љубителите на автомобили „паѓале на нос“ по симпатичното мало возило. Тука драмата не завршува туку продолжува со изведбите преработени од Џианини и Абарт. Од 1957 до 1975 година биле произведени близу 3,9 милиони примероци, а легендата била произведувана дури и во Нов Зеланд од Торино Моторс. Таму „фиат 500“ го нарекле „фиат бамбина“ (девојче).
2007 година и „фиат петстотини“ повторно е во мода и не само тоа туку беше прогласен и за Автомобил на годината за 2008. Линијата на мајсторот на дизајнот Данте Џиакоза е повеќе од забележителна и така треба да биде, само што сега димензиите се поинакви во согласност со барањата на современиот свет. И како што е редот, од „петстотката“ конструкторите повторно претставија повеќе изведби „500 л“ (лунго – долго), „500 икс“, нешто како „сув“ во зило, а да не зборуваме за „абарт“ изведбите кои се присутни во неколку подвидови со различна силина почнувајќи од солидни 140 коњи и нагоре „извадени“ од 1,4 литарски турбо мотор составен од четири цилиндри во линија. Светот насети дека легендарниот модел „500“ се враќа со концептот „фиат трепјуно“ (фиат три во едно) претставен во 2004 год. Концептот го содржеше најважното од сè, а тоа е дизајнот и тука завршува приказната, јавноста беше убедена за намерите на торинската компанија и враќањето на преубавиот автомобил.
А за духот на Данте Џијакоза говори денешниот „фиат 500“. За името на Д. Џијакоза се врзува и случката со студентот по ликовна уметност, подоцна дизајнер, Џорџето Џуџаро. Младиот и талентиран Џ. Џуџаро бил ученик на Џијакоза. Откако учителот откри дека од Џуџаро може да биде добар дизајнер, го советувал да тргне по патот на дизајнерите, а со ликовната уметност да се бави во слободно време. Џуџаро ги послушал советите од големиот учител Д. Џијакоза и денес е врвен дизајнер. Колку за информација, Џ. Џуџаро е творец на легендарниот Фиатов модел „панда“.
ТОП НОВОСТИ
