Гастрономија-ПИКНИКОT-ТОА Е ЦЕЛА ИСТОРИЈА,ЖИВА И ВОЗБУДЛИВА

И ВО РАНА ЕСЕН, БЕЗ ОГЛЕД НА ТЕМПЕРАТУРНИТЕ ПРОМЕНИ, РАЗЛИКИ, ПИКНИКОТ МОЖЕ ДА БИДЕ ВОЗБУДЛИВО ДОЖИВУВАЊЕ, ПОТПОЛНО УЖИВАЊЕ НА СЛОБОДАТА. ИЗЛЕТОТ ВО ДРУШТВО СО ЕДЕН, ДВАЈЦА ИЛИ ПОВЕЌЕ ЛУЃЕ НА ОТВОРЕНО, КАДЕ ШТО ЈАДЕЊЕТО ЗАЗЕМА ВАЖНО МЕСТО, ИМА ДОЛГА ТРАДИЦИЈА, ДВА ВЕКА И НЕШТО!? ВО ПРОДОЛЖЕНИЕ ЗА НЕГОВАТА ИСТОРИЈА, И УШТЕ ПОВЕЌЕ…

Пикникот е релативно стар изум во гастрономијата (кулинарството), од крајот на седумнаесеттиот век. Пронаоѓачи се Французите или, најточно, парижаните. На почетокот означувал гозба во затворен простор каде што секој гостин си носел јадење. Се претпоставува дека зборот е, всушност, спој, соединување на францускиот глагол piquer (боцка, избира) и nique, именка што значи мала количина. Имено, гозбите во минатото биле богати, големи, раскошни, резервирани за аристократијата. Така било сè до Француската револуција кога дел од господската класа избегал во Лондон, носејќи ја оваа гастрономска навика со себе. Во 1801 година, група богати франкофили во главниот град на Велика Британија основала здружение – Pic Nic Society, на чии збиралишта секој гостин бил должен да понесе нешто за јадење и шест шишиња вино. Откога ќе се најаделе, следувало коцкање, свирела музика, се изведувале аматерски претстави. Напоредно лондонската средна класа, под влијание на романтизмот, го преселила пикникот во природа. Така се престорил во случување на отворено, каде што гостите ги канел домаќинот, а вниманието било насочено кон природата, убавината на селскиот предел. Притоа исчезнале коцкањето, музиката и театарот. Всушност, романтичарите на стојувале да го обноват човечкиот однос кон природата, доживувајќи ја како нешто чисто, нерасипано. Со неа биле духовно поврзани.

Набргу пикникот на отворено, под ведро небо, се вратил во Франција (од Англија), видливо променет, а Французите почнале да го гледаат инаку, без одобрување. Романтичарите биле виновници за сè што се случувало. Истовремено растел и отпорот, спротивставувањето на идеализацијата на природата. Сепак, популарноста на пикникот започнала да расте дури на почетокот на дваесеттиот век. Тогаш излетот на отворено го надвладеал пикникот (сосе јадењето) во затворен простор. Во Англија, на пример, развојот на железничкиот и автомобилскиот транспорт, возењето со велосипед, како и забрзаните општествени промени, го направиле селото подостапно за граѓаните од кога било, додека зајакнатиот викторијански морал гарантирал дека безизлезноста на пикникот веќе не се доведувал во прашање. Својата врвна точка ја достигнала набргу кога почнале масовно да се произведуваат специјални корпи чија содржина била стандардизирана. Како-годе, пикникот станал народен обичај, општоприфатен начин на живот, кој претрпел многу измени поради опуштањето, олабавувањето на општествените норми, развојот на технологијата и глобализацијата. Денес е практика што ја прифаќаат многу земји ширум светот, а содржината на корпите за пикник е вистински, глобален колаж на вкусови.

Откако пикникот се преместил на отворено, тоа повлекло и креирање нови јадења, рецепти. Требало да се направи храна што ќе биде проста, едноставна за транспорт, која ќе трае долго и ќе биде лесна за консумирање. Готвачите почнале да ставаат месо (обично студено) во аспик – пивтија, солен желатин направен од супа, која се сипува во калап, а содржи парчиња месо, морски плодови, јајца, по избор. Сепак, едноставното во осумнаесеттиот век не значело исто како денес и ни малку не било скромно. Според податоците, во книгите за домаќинките од тоа време имало рецепти, предлози за храна за пикник. Една од препораките за главно јадење била печено говедско месо (изладено), јагнешки ребра и плешка, печена кокошка, патка, препелица (потполошка), варена шунка, јазик, пита со телешко, гулаби, јастози, глава од теле. Меѓу популарните традиционални оброци во англиските корпи за пикник се наоѓал и похуваниот ролат со јајца, Scotch egg. Настанал во 1730 год. како ужина за трговските и другите патници, а поради обликот можел да се стави в џеб и да се консумира стоечки.

Неговото потекло не е разјаснето докрај, но ширум светот има традиционални јадења каде што се комбинираат месо и варено јајце. Се претпоставува дека рецептот бил инспириран од ќофтето (kofta), специјалитет на индиската кујна. Слични рецепти, а поинаку именувани постојат и во Индонезија, Полска, Бразил. Повод за пикник во Англија во осумнаесеттиот век биле и натпреварите во крикет и дербијата (коњски трки, наречени по нивниот основач, лорд Дерби), каде што се поминувал цел ден. За таа пригода биле измислени корпите што се продавале во специјализираните дуќани, полни со храна, однапред приготвена, и пијалаци, а долгите редици купувачи се формирале уште во четири часот наутро. На пример, можела да се купи таканаречената дерби пикник корпа за дванаесет лица во која имало дванаесет шишиња шампањ, шест шишиња француско бело вино, шест шишиња германско бело вино, две шишиња ракија и шест шишиња газирана вода (seltzer), дванаесет јастози (по еден за секој излетник), пита со гулабово месо, вепрова глава, варена шунка, кифлички, сирења, путер замотан во листови од зелена салата за да биде свеж и праски.

Во Скопје и околината, вклучително и цела Македонија, постојат многу локации што се погодни за пикник, од падините на Водно, преку градскиот парк, до Матка, покрај течението на Радика, планинските езера на Пелистер, вештачките езера ширум земјата, околината на Велес, Берово, Лазарополе итн…безброј места кои може да ги посетите, па дури и сега, во рана есен, без оглед на температурните промени, разлики. Не заборавајте да го понесете вашето омилено ќебе, корпа со разни видови јадења, пијалаци, некој детаљ заради атмосфера и… доброто расположение нема да изостане.

Игор Ландсберг