КУЛТУРНИТЕ ЗНАМЕНИТОСТИ НА ПАРИЗ НЕ МОЖАТ ДА СЕ ИЗБРОЈАТ ДО КРАЈ, НЕСОМНЕНО. КАКО ШТО НЕ МОЖЕ ДА СЕ НЕГИРА И ВИСТИНИТОСТА НА ТВРДЕЊЕТО ДЕКА LE PROCOPE СЕ НАОЃА НА ВРВОТ ОД ЛИСТАТА НА ДЕСЕТТЕ УГОСТИТЕЛСКИ ДУЌАНИ ВО СВЕТОТ, КОИ НЕ ГУБАТ НИ МАЛКУ ОД СВОЈАТА ПОПУЛАРНОСТ БЕЗ ОГЛЕД НА ДЛАБОКАТА СТАРОСТ. КАФЕРЕСТОРАНОТ ВО СРЦЕТО НА ГРАДСКАТА ЧЕТВРТ SAINT GERMAIN DES PRÉS Е ОМИЛЕНО СОБИРАЛИШТЕ НА БОЕМИТЕ ОД 1686-ТА
Расправата за Café Procope, дали е најстар во светот или не, чијашто работа се одвива во континуитет, дури до денес, ни малку не стивнува во нејзината бурност. И натаму се кршат копја, опонирајќи му на Queen’s Lane Coffee House во Англија (Оксфорд), кој работи од 1654-та. Но, разликата е многу голема, и тоа не само во нивниот изглед туку и во јадењата што се послужуваат. Естетиката всушност е другото име на Le Procope, од него зрачи луксуз.
Деликатесите само го дополнуваат, поврзувајќи се во целина. Било како било, кафе-ресторанот кој се наоѓа на левата страна од реката Сена (Rive Gauche), во шестиот арондисман (13 Rue de l’Ancienne Comédie), гарантирано ќе ви го привлече вниманието, меѓу другото и со приказните за боемскиот живот што го воделе и париските интелектуалци, но и писателите, сликарите, уметниците генерално кои доаѓале во Париз да му се предадат на неговиот шарм, уживајќи во неконвенционалноста. И денес Café Procope важи за културна знаменитост на француската метропола – една од многуте, која ужива големи симпатии кај поширокиот круг луѓе. Доколку се решите да го посетите, да обедувате во него, макар и да испиете по едно кафе, пожелно е да резервирате маса – телефонски, преку интернет. Ќе ве дочекаат со радост, па дури и да се одлучите да седнете на малата тераса одзади.
МОНДЕНСКИ СВЕТ НА ЕДНО МЕСТО
Сигурно ќе се воодушевите од нејзината внатрешност (декорацијата на ентериерот е во стилот на 18 век), последен пат реновирана во 1988/89 година. И покрај тоа што се менувала по желба на некои сопственици, буквално сите се труделе да не отстапат од неговата суштина, во духот на западноевропската буржоазија. Секако, владејачката класа на капиталистичкото општество е извор на вдахновение и кога се работи за јадењата кои ги послужуваат во кафе-ресторанот, да се запази редот. Кулинарските вештини се достојни за пофалба, исто како и цените. Соодветствуваат на мајсторијата, но и на амбиенталните вредности што го враќаат минатото – и далечното и блиското. Многу детали потсетуваат на честите гости, меѓу нив и Анатол Франс, Бенџамин Френклин, Виктор Иго, Жан-Пол Мара, Жорж Дантон, Леон Гамбета, Максимилијан Робеспјер, Наполеон Бонапарта, Оноре де Балзак, Пол Верлен. А отворањето, пак, ни малку не навестувало дека угостителскиот дуќан го чека голема иднина. Со почетокот на неговата приказна се врзува и средбата на Сицилијанецот Прокопио Куто со Ерменецот Паскал. И двајцата биле дојденци. Прокопио се вработил во малата продавница за лимонада, каде што се служело и кафе, да му помага на Паскал. Незадоволен од прометот, Ерменецот решил да замине во Лондон, а киоскот на Rue de Tournon да му го отстапи на Сицилијанецот. Тоа било во 1675-та. Целосната посветеност на работата му помогнала на Прокопио добро да си го испече занаетот. 11 години подоцна го дислоцирал на Rue des Fossés, именувајќи го како „бутик во знакот на светата торинска плаштеница“.
Внатре било темно дури и кога надвор имало сонце. Поради тоа го нарекувале „антре“. По некое време ја купил бањата во соседството, фрлил сè и започнал со реновирање, а декорацијата се состоела од стаклени лустери, мермерни столбови, ѕидни огледала – денес таа е типична за првокласните ресторани. Мондените имале можност да испијат нешто – кафе, разни пијалаци кои претходно се послужувале само во таверните, но и да се освежат со сорбет во порцелански чаши. Келнерите биле облечени во ерменска облека. Ескорт девојките постепено се проретчувале – така, сами од себе. На крајот исчезнале, но сепак отворањето на Théâtre-Français (Comèdie-Française) отспротива е главната причина за енормното зголемување на посетеноста. Вработените ја користеле буквално секоја пауза да отидат во „бутикот“. На глумците, драматурзите, сценографите им се придружиле и критичарите, музичарите, писателите, сликарите, уметниците генерално, филозофите, револуционерите, државниците. По неуспехот со „Нарцис“, ЖанЖак Русо барал утеха на 13 Rue de l’Ancienne Comédie, во нивното друштво.
„КАФЕ А ЛА ВОЛТЕР“ ВО ЧЕСТ НА ПОЗНАТИОТ ПИСАТЕЛ
Мажите биле мнозинство, не го ни забележувале отсуството на жените – биле преокупирани со себе, за што пишувал и Louis de Mailly. Преименувањето во 1702-ра се должело и на тоа што Прокопио Куто се прекрстил во Франсоа Прокоп. Неговата љубов кон готвењето резултирала со друго име: Кромидова супа (слободен превод на Le Procope). Во кафе-ресторанот почнало да се служи и храна, бројот на јадењата во менито се зголемувал. Освен за дружења, интелектуалците се состанувале и за да решат некои прашања – со големо количество кафе. Во чест на познатиот писател, кој се издвојувал со бројот на испиени шолји, над вратата пишува: „Кафе а ла Волтер“. Наводно и енциклопедистите се собирале на 13 Rue de l’Ancienne Comédie за да се консултираат, неретко и да пишуваат. Гласните разговори не им пречеле, напротив – им давале творечка сила. Дека сето тоа е точно, посведочил и Alain-René Lesage, опишувајќи го во La Valise Trouvée.
Во текот на револуцијата, симболот на слободата – фригиската капа е промовирана токму во Café Procope. Многу детали зборуваат за дејствувањето на редовните посетители, откривајќи ги полека.
Вклучително и сликите и плакетите и книгите на полиците. Во нив се крие и некаква тајна. Неформално, Le Procope било с(р)едиште на литературниот кружок и на филозофските размислувања во 18 и 19 век. Своевиден клуб на книжевници, но и на мислителите до чие убедување, филозофија, обичните луѓе се држат во животот.
Сè до 1872-ра кога ги затворил своите врати. Угостителскиот дуќан го купила извесна госпоѓа позната како Baron Thénard и веднаш му го дала под наем на Théo Bellefonds, спогодбено: да не го менува изгледот. За жал, не успеал во намерата да го претвори во клуб на уметници, каде што ќе се издава и списание. Всушност, замислата не можела да опстане. Во кусо време се трансформирал и во ресторан и во кафуле – Au Grand Soleil, без успех. Сопственикот видел каде греши, дека сменувањето на името е лош маркетиншки потег и без двоумење, го вратил оригиналното – Café Procope. Истовремено и го реновирал, во стилот на 18 век. Така изгледа и денес.
Муабетите на гостите, но и молчењето, повремено ги прекинуваат келнерите. Со нивната елоквентност, доброто познавање на минатото ќе ве воодушеват од прва, исто како и со традиционалните деликатеси што ќе ви ги препорачаат. Дневната карта на јадења е богата. И винската, се разбира. Со леснотија ќе ве убедат да ги пробате и колачите на Christelle Brua, позната како „мадам какао“. Во 2018 година беше прогласена за најдобра слаткарка во светот.
ТОП НОВОСТИ
